6284 sayılı Kanun Nedir?

6284 Sayılı Kanun Nedir? Kadına ve Aileye Yönelik Şiddetin Önlenmesinde Temel Yasa

6284 Sayılı Kanun, Türkiye'de kadınlara ve aile bireylerine yönelik şiddeti önlemek amacıyla hazırlanan en kapsamlı ve önemli yasal düzenlemelerden biridir. Kanunun tam adı, "Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun" olup, 8 Mart 2012 tarihinde kabul edilmiştir. Bu yasa, uluslararası standartlara uygun şekilde kadına yönelik şiddet ve aile içi şiddetle mücadeleyi hedefler.

Kanunun temel amacı hem bireyleri şiddetten korumak hem de toplumsal cinsiyet eşitliği bilincini artırarak şiddeti önleyecek mekanizmalar oluşturmaktır. Ayrıca, mağdurları koruma altına almanın yanı sıra şiddet faillerini caydırıcı cezalarla karşı karşıya bırakmayı da öngörür. 6284 Sayılı Kanun, Türkiye'nin imza attığı ve taraf olduğu İstanbul Sözleşmesi’ne uygun olarak hazırlanmış ve bu sözleşmenin prensiplerini içeren bir yapıya sahiptir.

Kanunun Kapsamı ve Önemi

Bu kanun sadece kadınları değil, aynı zamanda çocukları, yaşlıları ve aile bireylerini de kapsam altına alır. Kanunun geniş kapsamı sayesinde, fiziksel, psikolojik, ekonomik ve cinsel şiddet gibi tüm şiddet türlerine karşı koruma sağlanır. Ayrıca, toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifiyle, şiddeti doğuran nedenlerin ortadan kaldırılması için de politika geliştirilmesini teşvik eder.

6284 Sayılı Kanun, özellikle şu konularda önemli düzenlemeler içerir:

• Şiddet mağdurlarına koruyucu tedbirlerin hızla uygulanması,
• Şiddet faillerine yönelik önleyici tedbirlerin alınması,
• Şiddet mağdurlarına barınma, maddi yardım ve psikolojik destek gibi hizmetlerin sağlanması,
• Mahkemeler ve kolluk kuvvetleri aracılığıyla mağdurlara yönelik güvenlik önlemlerinin artırılması.

Bu kanun, kadınların ve aile bireylerinin güvenli bir ortamda yaşama hakkını koruma altına alarak, toplumsal düzeni sağlama konusunda hayati bir rol üstlenir. Özellikle "uzaklaştırma kararı" gibi sıkça kullanılan uygulamalar sayesinde, mağdurların şiddet ortamından uzaklaştırılması sağlanmaktadır.

Kanunun Getirdiği Yenilikler

6284 Sayılı Kanun, şiddet mağdurlarına yönelik koruma tedbirlerini kolaylaştırırken, adli süreçlerde mağdurları koruyan çeşitli yenilikler getirmiştir. Örneğin:

1. Tedbir Kararları: Şiddet uygulayan veya uygulama ihtimali bulunan kişilere yönelik uzaklaştırma ve iletişim yasağı gibi tedbirler alınabilir.
2. Barınma ve Sosyal Destek Hizmetleri: Şiddet mağdurları için geçici barınma merkezleri, hukuki destek ve sosyal yardımlar sağlanır.
3. Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri (ŞÖNİM): Kadınların başvurabileceği, şiddetle mücadele eden ve destek sunan kurumlar aktif hale getirilmiştir.

6284 Sayılı Kanun, toplumun farklı kesimlerine şiddeti önlemek ve caydırmak için kapsamlı çözümler sunarken, aynı zamanda mağdurlara doğrudan destek sağlayan uygulamaları hayata geçirmiştir. Bu yasa, kadına ve aile bireylerine yönelik şiddetin hiçbir şekilde kabul edilemeyeceğini vurgulayan güçlü bir hukuk sistemini temsil eder.

6284 Sayılı Kanun’un Amacı Nedir?

6284 Sayılı Kanun, kadına ve aile bireylerine yönelik her türlü şiddeti önlemek ve şiddet mağdurlarını korumayı amaçlayan güçlü bir hukuki düzenlemedir. Bu kanun, yalnızca şiddet olaylarını önlemekle kalmaz, aynı zamanda toplumsal cinsiyet eşitliğini teşvik ederek daha güvenli ve adil bir toplum oluşturmayı hedefler.

Kanunun amaçları genel olarak şu ana başlıklarda toplanabilir:

1. Şiddetin Önlenmesi ve Faillerin Caydırılması

Kanunun öncelikli amacı, fiziksel, psikolojik, ekonomik ve cinsel şiddet gibi her türlü şiddetin önüne geçmektir. Bu doğrultuda, şiddet faillerine yönelik çeşitli önleyici tedbirler alınmasını sağlar. Örneğin:

• Uzaklaştırma Kararı: Şiddet uygulayan kişinin mağdurdan fiziksel veya dijital olarak uzak tutulması.
• İletişim Yasağı: Faillerin mağdurlarla herhangi bir şekilde iletişime geçmesinin engellenmesi.

Bu tür tedbirler, şiddet mağdurlarının güvenliğini sağlarken, şiddet uygulama ihtimali bulunan kişileri caydırıcı bir etki yaratır.

2. Şiddet Mağdurlarının Korunması

Kanun, şiddet mağdurlarının korunması için kapsamlı bir destek ağı sunar. Bu destekler, mağdurların hem fiziksel güvenliğini sağlamayı hem de psikolojik ve ekonomik olarak güçlenmelerine yardımcı olmayı hedefler. Sağlanan hizmetlerden bazıları şunlardır:

• Barınma Hizmetleri: Mağdurların güvenli bir ortamda konaklamaları için sığınma evleri ve geçici barınma merkezleri.
• Psikolojik ve Hukuki Destek: Mağdurların travma sonrası iyileşmeleri ve haklarını savunmaları için uzman desteği.
• Maddi Yardım ve Eğitim İmkânları: Mağdurların ekonomik bağımsızlıklarını kazanmalarını desteklemek için finansal yardımlar ve mesleki eğitim programları.

3. Toplumsal Farkındalığın Artırılması

Kadına yönelik şiddeti sona erdirmenin en önemli yollarından biri, toplumsal bilinci ve farkındalığı artırmaktır. 6284 Sayılı Kanun, şiddetle ilgili farkındalık yaratmak için kamuoyuna yönelik kampanyaları ve eğitimleri teşvik eder. Özellikle şu alanlarda toplumsal farkındalık artırılmaktadır:

• Kadına yönelik şiddetin yasal sonuçları,
• Şiddeti bildirme mekanizmaları (ALO 183 gibi destek hatları),
• Şiddeti önleyici davranış ve tutumların benimsenmesi.

Bu çalışmalar, toplumu kadına karşı şiddetle mücadelede daha etkin bir rol oynamaya teşvik etmektedir.

4. Önleyici Tedbirlerin Geliştirilmesi

6284 Sayılı Kanun, şiddeti önlemek için koruyucu ve önleyici tedbirlerin etkin bir şekilde uygulanmasını sağlar. Kolluk kuvvetlerinin, yargı mensuplarının ve ilgili diğer kurumların koordineli bir şekilde çalışmasını zorunlu kılar. Özellikle, Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri (ŞÖNİM) aracılığıyla mağdurların ihtiyaçlarına hızlı bir şekilde cevap verilir.

Bu merkezler, şiddet mağdurlarına rehberlik eder ve bireysel çözüm önerileri sunar. Ayrıca, mağdur ile ilgili alınan tedbirlerin etkin bir şekilde uygulanıp uygulanmadığını izler.

5. Kadınların ve Aile Bireylerinin Haklarının Korunması

6284 Sayılı Kanun, yalnızca mağdurları korumakla kalmaz, aynı zamanda kadınların ve aile bireylerinin temel haklarını savunmayı da öncelikli hedeflerinden biri olarak görür. Bu hakların başında şunlar gelir:

• Güvenlik içinde yaşama hakkı,
• Fiziksel ve psikolojik bütünlük hakkı,
• Ekonomik bağımsızlık ve istihdam olanaklarından yararlanma hakkı.

Kadınların bireysel özgürlüklerinin korunması ve güçlendirilmesi, uzun vadede toplumsal cinsiyet eşitliğini destekleyen temel bir adımdır.

Kanunun Önemi: Şiddet Mağdurlarına Güçlü Bir Destek

6284 Sayılı Kanun, şiddet mağdurlarına anında destek sağlayan bir yapı oluşturmuş ve toplumun bu konuda daha bilinçli bir tavır almasına öncülük etmiştir. Ayrıca, yasalar önünde haklarını savunmak isteyen kadınlar için güçlü bir rehber niteliği taşır.

Bu kanunun etkin bir şekilde uygulanması, sadece bireylerin korunmasını değil, aynı zamanda toplumsal düzeyde şiddet kültürünün sona erdirilmesini hedefleyen önemli bir adım olarak kabul edilmektedir.

Kanunun Kapsamı

6284 Sayılı Kanun, şiddetin önlenmesi ve mağdurların korunması için geniş bir yelpazede uygulanır. Yasa, yalnızca kadınları değil, aynı zamanda aile bireylerini ve şiddet tehdidi altındaki kişileri de koruma altına alır. Kanunun kapsamı şu şekildedir:

1. Kadınlar: Aile içinde veya dışında fiziksel, psikolojik, ekonomik ya da cinsel şiddete maruz kalan veya bu tür bir tehdit altında olan kadınlar.
2. Aile Bireyleri: Çocuklar, eşler ve aynı çatı altında yaşayan diğer aile üyeleri.
3. Diğer Mağdurlar: Şiddet tehdidi altında olan kişiler, evli olma şartı aranmaksızın koruma altına alınabilir.

Bu kapsam, şiddetin yalnızca aile içi bir mesele olmadığına dikkat çekerek toplumsal bir sorun olduğunu vurgular ve mağdurların hızlı bir şekilde korunmasını sağlar.

6284 Sayılı Kanun’un Sağladığı Haklar

6284 Sayılı Kanun, şiddet mağdurlarına çok yönlü haklar tanır ve bu haklar, mağdurların güvenliğini sağlamayı, sosyal destek sunmayı ve yasal süreçlerde mağdurların haklarını savunmasını kolaylaştırmayı hedefler:

1. Koruyucu Tedbirler

• Mağdurun güvenliği için gizli bir adrese yerleştirme.
• Şiddet uygulayan kişinin mağdurun konutundan uzaklaştırılması.
• Geçici barınma imkanı sağlanması

.

2. Önleyici Tedbirler

• Şiddet uygulayan kişinin mağdurla iletişim kurmasının yasaklanması (iletişim yasağı).
• Elektronik kelepçe ile failin takip edilmesi.
• Failin alkol ve uyuşturucu tedavisine yönlendirilmesi.

3. Maddi ve Manevi Destek

• Şiddet mağdurlarına geçici maddi yardım yapılması.
• Psikolojik destek hizmetlerine erişim.
• İş bulma, mesleki eğitim ve istihdam olanaklarına öncelik sağlanması.

4. Adli Koruma

• Mağdurların hukuki süreçte avukat desteği alması.
• Şiddet olaylarına ilişkin mahkeme ve savcılık süreçlerinin hızlandırılması.

Bu haklar, şiddet mağdurlarının hem fiziksel hem de psikolojik güvenliğini sağlamayı amaçlayan bir dizi mekanizmayı içerir.

6284 Sayılı Kanun Maddeleri ve Tedbir Kararları

Kanun hem mağdurları korumak hem de failleri caydırmak amacıyla çeşitli tedbir kararları sunar:

Koruyucu Tedbirler

• Şiddet mağdurunun iş yerinin değiştirilmesi.
• Mağdurun adres bilgilerinin gizlenmesi.
• Şiddet uygulayan kişinin mağdurun bulunduğu yerden uzaklaştırılması.

Önleyici Tedbirler

• Failin mağdurla iletişim kurmasının yasaklanması.
• Elektronik kelepçe ile faillerin denetim altında tutulması.
• Şiddet failinin rehabilitasyon amacıyla alkol ve uyuşturucu tedavisine yönlendirilmesi.

Bu tedbir kararları hem mağdurun güvenliğini hem de failin kontrol altına alınmasını sağlayan bir güvenlik ağı oluşturur.

6284 Sayılı Kanun’un Başvuru Süreci

Kanundan yararlanmak isteyen şiddet mağdurları şu adımları izleyebilir:

1. Polise veya Jandarmaya Başvuru: Kolluk kuvvetlerine yapılan başvurular acil koruma tedbirlerinin devreye girmesini sağlar.
2. Aile Mahkemelerine Başvuru: Mağdurlar, dilekçe ile doğrudan aile mahkemesine başvurarak koruma kararı alabilir.
3. Kaymakamlık veya Valilik: Şikayetler kaymakamlık veya valilikler aracılığıyla da yapılabilir.

Başvuru sırasında herhangi bir belge şartı yoktur ve işlemler tamamen ücretsizdir. Mağdurun beyanı, koruma tedbirlerinin başlatılması için yeterlidir.

6284 Sayılı Kanun Uygulamada Nasıl İşler?

Kanunun uygulanması şu şekilde gerçekleşir:

1. Şiddet mağduru, kolluk kuvvetleri veya aile mahkemesine başvuru yapar.
2. Mahkeme veya savcı, koruma kararlarını hızlıca alır.
3. Polis veya jandarma, alınan tedbir kararlarını uygular.
4. Tedbirlere uymayan fail, hapis cezasıyla karşılaşabilir.

Bu süreç, mağdurların güvenliğini hızla sağlamayı ve failleri caydırmayı amaçlar.

6284 Sayılı Kanun ve İstanbul Sözleşmesi

6284 Sayılı Kanun, ilk olarak İstanbul Sözleşmesi’nin prensiplerine uygun şekilde hazırlanmıştır. Ancak Türkiye’nin 2021 yılında İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesi, kanunun etkinliği konusunda çeşitli tartışmalar başlatmıştır. İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesine rağmen, 6284 Sayılı Kanun hâlâ iç hukukta uygulanmaya devam etmekte ve şiddetle mücadelede önemli bir araç olmaktadır.

Uzaklaştırma Kararı Nedir ve Nasıl Alınır?

Uzaklaştırma kararı, şiddet failinin mağdura fiziksel veya dijital anlamda yaklaşmasını engelleyen bir tedbir kararıdır. Aile mahkemesi tarafından verilen bu karar, şu durumları kapsar:

• Şiddet failinin mağdurun yaşadığı eve yaklaşmasının yasaklanması.
• Failin mağdurla telefon, mesaj veya diğer yollarla iletişim kurmasının engellenmesi.
• Gerekirse failin elektronik kelepçe ile takip edilmesi.
•  

Uzaklaştırma kararları, mağdurun güvenliğini sağlamak için en sık kullanılan tedbirlerden biridir.

Uzaklaştırma Kararının Süresi Biterse Ne Olur?

Uzaklaştırma kararı, mahkeme tarafından belirlenen süre boyunca geçerlidir. Bu süre dolduğunda:

• Koruma Otomatik Olarak Sona Erer: Karar, mahkeme veya yetkili merciler tarafından uzatılmazsa, şiddet faili artık uzaklaştırma kararı altında sayılmaz. Bu durumda fail, mağdura tekrar yaklaşabilir ya da iletişim kurabilir.
• Şiddet Riski Devam Edebilir: Eğer mağdur hala tehdit altındaysa veya failin davranışlarında bir değişiklik gözlemlenmemişse, bu durum mağdur için riskli bir hal alabilir.

 Kararın Uzatılması Talebi

Uzaklaştırma süresinin dolması durumunda, mağdur şiddet veya tehdit riskinin devam ettiğini düşünüyorsa, uzaklaştırma kararının uzatılması için yeniden başvuruda bulunabilir:

• Aile Mahkemesine Başvuru: Mağdur, koruma kararının süresinin uzatılması için aile mahkemesine başvurabilir. Bu başvuruda, devam eden tehdit ve şiddet riskine dair gerekçeler sunulmalıdır.
• Kolluk Kuvvetlerinden Yardım: Mağdur, polis veya jandarmaya başvurarak da uzaklaştırma kararının uzatılması talebinde bulunabilir.

Uzatma talebi genellikle hızlı bir şekilde değerlendirilir ve koruma tedbiri gerektiği durumlarda yeniden yürürlüğe girer.

Şiddet veya Tehdit Tekrar Ederse Ne Yapılmalı?

Uzaklaştırma kararı sona erdikten sonra failin mağdura yeniden şiddet uygulaması veya tehditte bulunması durumunda:

• Yeniden Başvuru Yapılabilir: Mağdur, kolluk kuvvetlerine, valiliğe, kaymakamlığa veya aile mahkemesine başvurarak yeniden koruma kararı talep edebilir.
• Hukuki Yaptırımlar: Eğer fail, uzaklaştırma süresi dolmuş olsa bile mağduru tehdit ederse, bu durum ayrı bir suç olarak değerlendirilebilir ve cezai yaptırımlar devreye sokulabilir.
• Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri (ŞÖNİM): Şiddet mağdurları, ŞÖNİM aracılığıyla destek alabilir ve kendileri için uygun koruma tedbirlerinin tekrar uygulanmasını sağlayabilir.

Uzaklaştırma Kararının Sona Ermesi Sonrası Psikolojik ve Fiziksel Güvenlik Önlemleri

Kararın sona ermesi mağdurlar için psikolojik ve fiziksel olarak zorlayıcı olabilir. Bu süreçte yapılması gerekenler:

• Barınma ve Güvenlik Tedbirleri: Mağdur, güvenli bir yerde yaşamaya devam etmek için yerel yönetimlerin sunduğu barınma hizmetlerinden faydalanabilir.
• Psikolojik Destek: Kararın sona ermesi, mağdurda stres ve korku yaratabilir. Psikolojik destek almak, bu süreci daha rahat atlatmalarına yardımcı olabilir.
• Hukuki Danışmanlık: Mağdur, haklarını öğrenmek ve savunmak için hukuki danışmanlık hizmetlerinden yararlanmalıdır.

Uzaklaştırma Kararının İhlali Durumu

Uzaklaştırma kararına rağmen fail, mağdura yaklaşmaya devam ederse, bu durum yasa ihlali olarak kabul edilir ve şu sonuçları doğurabilir:

• Hapis Cezası: Karara uymayan failler hakkında hapis cezası uygulanabilir. Bu ceza, mağdurun güvenliğini sağlamak için caydırıcı bir önlemdir.
• Koruma Tedbirlerinin Yeniden Devreye Girmesi: Mahkeme, mağdurun güvenliği için daha ağır tedbirler alabilir.

Uzaklaştırma Kararının Sona Ermesi ve İyileşme Süreci

Uzaklaştırma kararının sona ermesi, mağdurun yeni bir yaşam kurması ve kendi ayakları üzerinde durması için bir dönüm noktası olabilir. Ancak bu süreçte:

• Güçlü Destek Ağı: Aile, arkadaşlar ve sivil toplum kuruluşları mağdurun yanında olmalıdır.
• Ekonomik Bağımsızlık: Mağdurun iş bulması veya eğitim alması, daha güçlü bir birey olmasına yardımcı olacaktır.

6284 Sayılı Kanun’un Avantajları ve Eksiklikleri

Avantajlar:

• Hızlı ve etkili tedbir kararı alma süreci.
• Şiddet mağdurlarına geniş kapsamlı haklar tanıması.
• Şiddeti önlemeye yönelik caydırıcı yaptırımlar içermesi.

Eksiklikler:

• Koruma kararlarının uygulanmasında aksaklıklar yaşanabilmesi.
• Failin, tedbirlere rağmen cezai yaptırımlardan kaçabildiği durumlar.
• Toplumsal farkındalığın ve kanunla ilgili bilgi düzeyinin yetersizliği.

6284 Sayılı Kanun, kadınların ve şiddet mağdurlarının haklarını korumak için önemli bir yasal düzenleme olmakla birlikte, uygulanmasında ortaya çıkan eksikliklerin giderilmesi gereklidir. Toplumsal farkındalığın artırılması, kanunun etkinliğini güçlendirecek temel unsurlardan biridir.

Sonuç ve Değerlendirme

6284 sayılı Kanun, Türkiye’de şiddetle mücadelede önemli bir adımdır. Ancak kanunun etkinliği, sadece yasal düzenlemelerle değil, aynı zamanda toplumsal farkındalık ve uygulamadaki kararlılıkla da mümkündür. Şiddet mağdurlarının korunması ve toplumun bilinçlenmesi için bu yasa hayati bir rol oynamaktadır.

Bu makalede, 6284 Sayılı Kanun'un amacı, kapsamı ve uygulamaları detaylı olarak ele alınmaktadır. Kanunun, kadınlara ve aile bireylerine yönelik şiddeti önlemek, mağdurları korumak ve failleri caydırmak için sunduğu yasal düzenlemeler açıklanmaktadır. Makale, uzaklaştırma kararları, şiddet mağdurlarına yönelik barınma ve sosyal destek hizmetleri, Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri (ŞÖNİM) gibi uygulamalarla birlikte, şiddeti önlemeye yönelik tedbirlerin nasıl işlediğini de kapsamaktadır. Ayrıca, kanunun toplumsal cinsiyet eşitliğine katkıları, İstanbul Sözleşmesi ile olan ilişkisi ve eksiklikleri değerlendirilmektedir. 6284 Sayılı Kanun'un etkinliği ve uygulanmasındaki önemine dair genel bir değerlendirme de yer almaktadır.